Kim jest Ewa Kurek?
Ewa Kurek to postać, która od lat budzi spore zainteresowanie w polskim środowisku historycznym i publicystycznym. Urodzona w 1951 roku w Kielcach, jest polską historyczką, scenarzystką i reżyserką filmów dokumentalnych, której prace często wykraczają poza utarte schematy i prowokują do dyskusji. Jej działalność naukowa i publicystyczna koncentruje się głównie na trudnych i często pomijanych aspektach polskiej historii, zwłaszcza w kontekście relacji polsko-żydowskich podczas II wojny światowej. Ewa Kurek jest autorką wielu publikacji, które stały się przedmiotem zarówno uznania, jak i ostrej krytyki, co czyni ją postacią niewątpliwie kontrowersyjną, ale jednocześnie ważną dla współczesnego dyskursu historycznego w Polsce.
Edukacja i kariera naukowa
Droga Ewy Kurek do świata nauki rozpoczęła się od studiów historycznych na cenionym Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Tam zdobyła solidne podstawy teoretyczne, które pozwoliły jej na dalszy rozwój w dziedzinie historii. Po ukończeniu studiów, swoją akademicką karierę rozwijała, uzyskując doktorat z historii. Jej działalność naukowa nie ograniczała się jednak tylko do pracy akademickiej. Ewa Kurek aktywnie działała w środowisku opozycji antykomunistycznej w czasach PRL-u, co miało niebagatelny wpływ na jej późniejsze spojrzenie na historię i jej społeczne uwarunkowania. Była redaktorką i współwydawczynią podziemnego „Biuletynu Informacyjnego NSZZ Solidarność FSC w Lublinie”, a także współpracowała z drugim obiegiem wydawniczym, publikując na łamach podziemnego pisma „Spotkania”. Później jej ścieżka zawodowa obejmowała wykłady w Toruńskiej Szkole Wyższej oraz w Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, gdzie dzieliła się swoją wiedzą i doświadczeniem z kolejnymi pokoleniami studentów.
Działalność w opozycji antykomunistycznej
Okres PRL-u był dla Ewy Kurek czasem aktywnego zaangażowania w ruch opozycyjny. Jej działalność w podziemiu niepodległościowym, szczególnie w Lublinie, była znacząca. Jako redaktorka i współwydawczyni „Biuletynu Informacyjnego NSZZ Solidarność FSC w Lublinie”, przyczyniała się do rozpowszechniania niezależnych informacji i idei w czasach, gdy cenzura ograniczała swobodę wypowiedzi. Współpraca z podziemnym pismem „Spotkania” dodatkowo podkreśla jej zaangażowanie w walkę o wolność słowa i demokrację. Ta aktywność w opozycji antykomunistycznej z pewnością ukształtowała jej postawę i wpłynęła na krytyczne podejście do oficjalnej narracji historycznej, a także na jej późniejsze zainteresowanie tematami związanymi z historią najnowszą i stosunkami polsko-żydowskimi, gdzie często kwestionowała utrwalone stereotypy.
Kluczowe publikacje i ich odbiór
Twórczość Ewy Kurek jest bogata i zróżnicowana, obejmując zarówno prace naukowe, jak i popularnonaukowe, a także filmy dokumentalne. Jej publikacje często skupiają się na kontrowersyjnych lub mniej znanych aspektach polskiej historii, co naturalnie prowadziło do ożywionych dyskusji i zróżnicowanych opinii. Analiza kluczowych dzieł Ewy Kurek pozwala zrozumieć jej podejście do historii i powody, dla których jej prace budzą tak silne emocje.
’Dzieci żydowskie w klasztorach’ – książka z wstępem Jana Karskiego
Jedną z najbardziej znanych i cenionych prac Ewy Kurek jest książka „Dzieci żydowskie w klasztorach”, która na rynku anglojęzycznym ukazała się pod tytułem „Your Life Is Worth Mine”. To niezwykle ważna i poruszająca publikacja, która zgłębia losy żydowskich dzieci, które podczas II wojny światowej znalazły schronienie w polskich klasztorach, często ratując im życie przed Zagładą. Szczególnego znaczenia dodaje tej książce fakt, że została opatrzona wstępem przez samego Jana Karskiego, legendarnego kuriera Polskiego Państwa Podziemnego i świadka zbrodni hitlerowskich. Jego autorytet i zaangażowanie w sprawę ratowania Żydów sprawiły, że dzieło Ewy Kurek zyskało dodatkowy wymiar i zostało zauważone na arenie międzynarodowej. Książka ta jest przykładem pracy historycznej, która w sposób rzetelny i empatyczny przedstawia heroizm Polaków ratujących Żydów w czasie wojny.
Kontrowersje wokół 'Poza granicą solidarności’
Książka „Poza granicą solidarności. Stosunki polsko-żydowskie 1939–1945” to kolejna praca Ewy Kurek, która wzbudziła wiele kontrowersji. W tej publikacji autorka podjęła się analizy złożonych relacji polsko-żydowskich w okresie II wojny światowej, prezentując tezy dotyczące funkcjonowania gett i postaw ludności polskiej wobec Zagłady. Tezy zawarte w książce spotkały się z ostrą krytyką ze strony części historyków i środowisk żydowskich, którzy zarzucali Kurek tendencyjne przedstawianie faktów, selektywne dobieranie źródeł oraz minimalizowanie skali kolaboracji i antysemityzmu. Dyskusja wokół tej książki pokazała, jak trudne i emocjonalne są tematy związane z Holokaustem i wzajemnymi relacjami Polaków i Żydów w tym tragicznym okresie. Krytycy zarzucali autorce cherry-picking źródeł, co miało prowadzić do wypaczania obrazu wydarzeń.
’Jedwabne – anatomia kłamstwa’ i nowe spojrzenie
Praca „Jedwabne – anatomia kłamstwa” to kolejny przykład publikacji Ewy Kurek, która wywołała burzę medialną i naukową. W swojej książce autorka zaproponowała nowe spojrzenie na wydarzenia w Jedwabnem, kwestionując dotychczasowe ustalenia i sugerując potrzebę wznowienia śledztwa w tej sprawie, w tym ponownego przeprowadzenia ekshumacji. Jej analiza skupiała się na kwestionowaniu wersji wydarzeń, która wskazywała na bezpośrednią odpowiedzialność Polaków za mord dokonany na ludności żydowskiej w Jedwabnem. Argumentacja Kurek, oparta na analizie dostępnych źródeł i kwestionowaniu niektórych ustaleń śledztwa IPN, spotkała się z silnym oporem ze strony wielu środowisk, które zarzucały jej próbę rewidowania historii i pomijanie kontekstu historycznego oraz odpowiedzialności za zbrodnie.
Filmy dokumentalne i scenariusze Ewy Kurek
Oprócz działalności pisarskiej, Ewa Kurek jest również aktywna jako twórczyni filmów dokumentalnych. Jej dorobek w tej dziedzinie obejmuje szereg produkcji, które często poruszają tematykę historyczną, nawiązując do jej zainteresowań badawczych. Jako scenarzystka i reżyserka, Kurek ma na swoim koncie filmy poświęcone ważnym postaciom i wydarzeniom z historii Polski, często skupiając się na bohaterstwie i trudnych losach Polaków w XX wieku. Wśród jej filmów dokumentalnych znajdują się produkcje dotyczące m.in. „Majora Zapory” (gen. Zygmunta Szendzielarza) czy Armii Krajowej, co świadczy o jej zainteresowaniu historią walk o niepodległość i polskim podziemiem zbrojnym. Jej filmy, podobnie jak książki, często stawiają niewygodne pytania i prezentują alternatywne spojrzenie na niektóre wydarzenia, co również bywa źródłem dyskusji i kontrowersji.
Nagrody i wyróżnienia
Pomimo licznych kontrowersji, jakie budzi twórczość Ewy Kurek, jej dorobek naukowy i działalność publiczna zostały docenione przez oficjalne instytucje. W 2020 roku została uhonorowana Krzyżem Wolności i Solidarności, odznaczeniem przyznawanym osobom zasłużonym dla niepodległości Polski. Otrzymała również Odznakę honorową „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”, co podkreśla jej zaangażowanie w walkę z systemem komunistycznym. Wcześniej, bo w 2007 roku, została laureatką Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP za dorobek naukowy, co stanowi potwierdzenie wartości jej pracy badawczej w oczach resortu kultury. Te nagrody i wyróżnienia świadczą o tym, że mimo sporów dotyczących interpretacji historii, jej wkład w badanie polskiej przeszłości i działalność patriotyczna są doceniane.
Krytyka i zarzuty wobec Ewy Kurek
Działalność Ewy Kurek od lat budzi silne emocje i jest przedmiotem ostrej krytyki ze strony części środowiska naukowego, publicystów i organizacji żydowskich. Zarzuty wobec niej są wielowymiarowe i dotyczą zarówno metodologii jej pracy naukowej, jak i treści prezentowanych w jej publikacjach. Kontrowersje te często koncentrują się na jej pracach dotyczących Holokaustu i stosunków polsko-żydowskich.
Oskarżenia o antysemityzm i negowanie Holokaustu
Najpoważniejsze zarzuty wobec Ewy Kurek dotyczą antysemityzmu i negowania Holokaustu. Część badaczy i komentatorów określa jej prace jako rewizjonistyczne, sugerując, że celowo zniekształcają one obraz Zagłady i rolę Polaków w ratowaniu Żydów lub ich udział w zbrodniach. Szczególnie jej publikacje dotyczące relacji polsko-żydowskich w czasie wojny, w tym książka „Poza granicą solidarności”, były wskazywane jako przykłady prób umniejszania skali żydowskiego cierpienia lub usprawiedliwiania polskiego antysemityzmu. Warto również wspomnieć o wywiadzie z 2020 roku, w którym Ewa Kurek sugerowała, że pandemia COVID-19 została wykorzystana do wprowadzenia „żydowskich wartości” do „zachodniej kultury chrześcijańskiej”, co zostało odebrane przez wielu jako przejaw antysemickich teorii spiskowych.
Odrzucenie habilitacji na KUL
Kwestia habilitacji Ewy Kurek na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL) jest jednym z najbardziej znaczących przykładów krytyki jej dorobku naukowego. Jej praca habilitacyjna „Poza granicą solidarności: Stosunki polsko-żydowskie, 1939–1945” została odrzucona przez KUL. Decyzja ta była wynikiem negatywnej opinii komisji habilitacyjnej, która uznała, że przedstawione w pracy tezy i sposób argumentacji nie spełniają wymogów stawianych pracy naukowej na tym poziomie. Krytycy habilitacji podkreślali, że praca zawierała błędy metodologiczne i opierała się na tendencyjnym doborze źródeł, co prowadziło do formułowania kontrowersyjnych i nieuzasadnionych wniosków dotyczących stosunków polsko-żydowskich w czasie wojny. Odrzucenie habilitacji na renomowanej uczelni jest silnym sygnałem ze strony środowiska akademickiego, wskazującym na problemy z jej pracami naukowymi.
Dodaj komentarz